Đi dự đám tang - Lòng hận thù được hóa giải như thế nào?

Đi dự đám tang, những cung bậc tình cảm

Lòng hận thù được hóa giải như thế nào?

Ở tuổi 85 – 90 tuổi mà ra đi thì là hợp lẽ tự nhiên. Nhiều người cứ sợ nọ kia, sợ bóng sợ gió, nhưng khi mời sư đến thì sư cũng bảo rằng ở độ tuổi đó thì sự ra đi là hợp với lẽ của trời đất. Chẳng ai, chẳng cái gì tồn tại mãi. Ra đi để lại phúc cho con cháu, người xưa đã nói vậy rồi.

Trước sự ra đi, nhiều người khóc, nhưng có nhiều cung bậc của sự khóc. Người khóc vì thương tiếc, vì tình cảm gắn bó. Đó cũng là lẽ thường. Khi đã từng được hưởng ơn chăm sóc, khi đã từng sống, gắn bó. Nhưng cũng có những cái khóc tức tưởi, khóc thương cho một quãng đời của mình. Đó là những người đã trải qua thời gian khó nhọc, gian chuân dưới sự cai quản, độc đoán, khắt khe. Trong lòng ai oán, thù hận. Tiếng khóc ai oán, đau đớn. Khóc đây không phải là khóc thương tiếc sự ra đi, mà là khóc cho quãng thời gian cay đắng mà cuộc đời đã trải qua. Người ta bảo nghĩa tử là nghĩa tận. Cùng với sự ra đi thì oán thù cũng vơi nhưng đau đớn thì vẫn còn. Những người trong cuộc, mỗi người trải qua đau đớn theo một kiểu và từng người khóc cho quãng thời gian đau đớn đó của mình. Đã có lúc sự đàn áp quá lớn gây lòng hận thù. Sự hận thù được nuôi lớn. Nhưng rồi, sự ra đi này đã làm kết thúc mọi chuyện. Người ta chỉ còn thấy thương cho quãng thời gian khốn khổ của mình, mà không còn muốn theo đuổi ý muốn trả thù nữa. Cuộc đời của mình là  đáng giá nhất, vậy mà nó đã mất rồi. Trả thù cũng chẳng lấy lại được gì, chẳng thay đổi được gì. Chi bằng nhìn và cười. Vậy thôi. Và hôm nay tôi đã nhìn thấy những nụ cười. Tuy không nói ra, nhưng đã có những nụ cười. Không phải là cười trong khóe mắt, chưa đến mức có được niềm vui đó. Không phải là cười mỉa, sự ra đi đã là dấu chấm hết rồi, không còn nhiều đau đớn để mỉa mai nữa.  Đó là cười thanh thản, khi mọi thứ đã trở nên nhẹ nhàng hơn. Sau khi khóc than vơi đầy cho cuộc đời gian chuân đã qua, giờ đây mọi thứ đã nhẹ nhàng hơn.

Hận thù và trả thù là thứ thật khó hóa giải. Chắc có nhiều cách giải. Có lẽ một trong những cách giải đó là nguyên nhân gây ra hận thù không còn, là mở ra được một tương lai tốt đẹp để người ta hướng tới. Khi người ta mải lo xây đắp tương lai tốt đẹp hơn thì người ta chẳng còn thời gian để nghĩ đến trả thù. 

HN 8/2/2015