Ngày Hiến pháp cho người Việt

Đi nước ngoài thấy họ có ngày Hiến Pháp. Họ kỷ niệm ngày đó linh đình. Thấy họ có vẻ coi ngày này có ý nghĩa rất “nghiêm trọng”. Tôi chẳng hiểu mấy. Hình như ở ta không có ngày này. Hơn nữa, ở ta chẳng ai thấy Hiến Pháp có ý nghĩa quá “nghiêm trọng”. Với người Việt Nam, ngày độc lập mới là quan trọng. Khi nói chuyện với các bạn nước ngoài, họ bảo: ngày độc lập rất quan trọng, nhưng ngày hiến pháp cũng vô cùng quan trọng. Họ bảo nước nào chẳng có hiến pháp. Chẳng lẽ Việt Nam không có hiến pháp. Tôi bảo tất nhiên Việt Nam có hiến pháp rồi. Và họ ngạc nhiên vì sao Việt Nam lại không có ngày tôn vinh hiến pháp của mình. Đến lượt tôi ngạc nhiên: vì sao lại cần có riêng 1 ngày để tôn vinh hiến pháp cơ chứ. Ở Việt Nam chúng tao không có ngày đó. Đến lượt các bạn ngạc nhiên. Sao một thứ quan trọng nhất như hiến pháp mà lại không được tôn vinh. Vậy Việt Nam chúng mày tôn vinh cái gì. Đến lượt tôi tự ái: chẳng lẽ có mỗi hiến pháp để tôn vinh hay sao. Chúng tao có nhiều thứ để tôn vinh. Bạn hòa giải: ừ, có thể chúng mày có ngày nào đó tương tự như ngày hiến pháp, tuy chúng mày không gọi nó là ngày hiến pháp. Tôi kể ra một loạt: ngày lao động, ngày thiếu nhi, ngày phụ nữ, ngày người già… bla bla. Tóm lại vẫn không có gì giống ngày hiến pháp. Câu chuyện dừng ở đó.

Nhiều năm trôi qua. Đến bây giờ thì tôi hiểu vì sao các nước tôn vinh hiến pháp. Vì hiến pháp là thứ mà họ phải bỏ bao công sức, bỏ bao thời gian để xây dựng nên. Lại phải bỏ bao nhiều công sức, thời gian nữa để chỉnh sửa cho nó ngày càng văn minh. Lại phải bỏ bao nhiêu công sức, thời gian nữa để truyền thông, vận động, và tạo sự đồng thuận trong công chúng. Nếu để có được độc lập, người ta phải đổ xương máu, thì hiến pháp cũng đòi hỏi sự đóng góp, hy sinh không kém. Nếu độc lập là xác định vị thế dân tộc thì hiến pháp là đẳng cấp văn minh. Thế mà tôi ngô nghê chẳng hiểu gì. Chúng ta luôn thấy trong nghị quyết, trong đường lối, trong các khẩu hiệu, nhưng có mấy ai hiểu được thực chất nó là cái gì? Đến bao giờ người Việt Nam hiểu được rằng có được độc lập, tự do là điều quan trọng. Nhưng chúng ta không dừng ở đó, chúng ta còn cần phải tiến lên thế giới văn minh nữa. Và hiến pháp, pháp luật là một thứ của văn minh. Hiến pháp phải được tôn vinh, và không có gì được đặt lên trên pháp luật mới là văn minh.

Đã đến lúc người Việt Nam cũng cần có ngày hiến pháp của mình. Đó là ngày hiến pháp được tôn vinh. Là ngày để người Việt Nam phấn đấu cho một xã hội tôn trọng hiến pháp.

HN 18/5/2015