HAPPY NEW YEAR BÀI HÁT TIÊN TRI CỦA ABBA

HAPPY NEW YEAR  BÀI HÁT TIÊN TRI CỦA ABBA

Bài viết fb của Ngô Tự Lập hình như từ năm 2014. 
Chúng ta cứ hớn hở, hào hứng, vui mừng chào đón năm mới với bài Happy New Year, mà đâu biết rằng thông điệp của nó thật là đầy những trăn trở. Họ, ABBA, nghĩ về những gập ghềnh đã qua. Họ biết rằng gập ghềnh chính là con đường của thế giới chúng ta. Đó là cuộc sống. Cho dù họ mong muốn, như bất cứ ai, một tương lai tốt hơn, ở phía trước. Nhưng họ cũng thực tế, rất thực tế để hiểu rằng cho dù 1 thập kỷ mới đang bắt đầu, nhưng bất trắc vẫn đang ở phía trước. Năm 89, ai biết đâu, sẽ thế nào. Người vn ngày đó, chắc chẳng mấy ai hiểu rõ được thông điệp mà ABBA muốn gửi gắm. ÔI, ABBA, những con người đáng yêu và thực tế. ÔI, VN, thời đó chúng ta thật ngây thơ và mơ mộng. Hy vọng rằng, đến thế kỷ 21, người vn sẽ trưởng thành hơn, để trở nên đáng yêu và thực tế hơn, thoát ra khỏi thời kỳ ngây thơ, và mơ mộng. 
Tôi nói là đáng yêu và thực tế. Người Việt Nam ngày nay đã thực tế hơn rồi. vì chúng ta không còn ngây thơ tin vào những điều mà còn xa lắm mới thành thực tế. Nhưng trong khi thực tế hơn, người Việt Nam đã không còn là đáng yêu nữa. Chúng ta đã hành xử theo kiểu như là sắp chết đến nơi. Cho dù sắp chết, như trong chiến tranh, nhưng thời chiến tranh chúng ta cũng không bất chấp mọi thứ như bây giờ. Bất chấp mọi thứ, chấp nhận mọi thứ, chỉ vì tiền, vì quyền. Quả thật, chúng ta chẳng còn tí gì là đáng yêu nữa. 

***

Tôi nghe bài hát Happy New Year của ABBA lần đầu tiên cách đây hai mươi sáu năm và từ đó đến nay đã nghe đi nghe lại không biết bao lần. Vẻ đẹp lộng lẫy thoáng u buồn của giai điệu cũng như cách phối âm tài tình, rất giản dị mà tao nhã, của ABBA chẳng cần bất cứ lời ngợi ca nào để đến với tâm hồn người yêu nhạc. Thế nhưng có một điều thú vị khác, một thông điệp quan trọng khác, trong bài hát bất hủ này khiến tôi từ lâu muốn chia sẻ cùng bạn đọc. Đó là tính tiên tri lạ lùng của nó.

Nhưng truớc hết, xin hãy đọc lời ca:

"Sâm banh đã cạn
Và pháo hoa đã tàn
Còn lại anh với em
Bơ vơ, buồn bã
Bữa tiệc vui đã hết
Và buổi sáng sao mà ảm đạm
Sao khác hẳn hôm qua
Nhưng đã đến lúc phải nói với nhau…

Chúc mừng năm mới
Chúc mừng năm mới
Cầu cho mọi người bóng dáng xa xôi
Một thế giới nơi láng giềng đều là bè bạn
Chúc mừng năm mới
Chúc mừng năm mới
Cầu cho mọi người hy vọng và ước mơ
Để tìm kiếm, hay nếu không, em và anh
Chúng mình cũng có thể ngả mình và chết…"

Vì sao có những câu nặng trĩu lo âu như vậy trong một lời chúc mừng năm mới. Để hiểu được điều đó, chúng ta phải trở lại thời điểm ra đời của bài hát: năm 1979. Những bạn đọc lớn tuổi hẳn nhớ rằng vào thập niên 1970 nhân loại dường như đang đứng bên bờ vực thảm hoạ diệt vong: chiến tranh lạnh, chạy đua vũ trang, khủng hoảng dầu lửa năm 1973. Chiến tranh Việt Nam cuối cùng đã chấm dứt năm 1975, nhưng những cuộc chiến tranh khác vẫn tiếp tục hay bùng phát ở khắp nơi trên thế giới. Thập kỷ 1970 cũng nổi tiếng với cuộc đảo chính đẫm máu của Pinochet, những cuộc diệt chủng ghê gớm của Suharto ở Đông Timor, Menghistu ở Ethiopia, của Pol Pot ở Campuchia…Nhưng thập niên 1970 cũng chỉ là một thập kỷ nữa thêm vào chuỗi những thập kỷ đầy giết chóc và tàn phá trước đó. Đến cuối thập niên 1970, số lượng đầu đạn hạt nhân trên thế giới đã đủ để hủy diệt vài lần nền văn minh nhân loại.

Thập niên 1970 chỉ là một thập kỷ nữa trong một chuỗi những thập kỷ bi thảm trước và sau đó. Và đó dường như là kết quả tất yếu của một thế giới kỹ nghệ hóa đến mất hết tính người. Để thấy hết cái hay của bài hát, chúng ta phải biết đến một cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn Anh Aldous Leonard Huxley (1894-1963), cuốn Tân thế giới dũng cảm (Brave New World). Xuất bản lần đầu năm 1932, cuốn tiểu thuyết của Huxley lấy bối cảnh là thế giới thế kỷ 26, trong đó tác giả không chỉ dự báo sự phát triển của khoa học và công nghệ, như công nghệ sinh học, kỹ thuật nhân bản, v.v…, mà còn cả những nghịch lý của xã hội công nghệ, nơi không còn gia đình, nghệ thuật, tôn giáo, triết học, và đa dạng văn hoá, nơi hạnh phúc của con người phụ thuộc vào máy móc, thuốc, chất kích thích và tình dục,... 

"Đôi khi em thấy/ Tân thế giới dũng cảm đang đến gần/ Đang sinh sôi nẩy nở/ Trên tro tàn của cuộc đời ta/ Ôi, con người là một gã khờ/ Nhưng hắn cứ tưởng rằng mình vẫn ổn/ Lê đôi chân đất sét/ Hắn lang thang lang thang/ Mà chẳng biết mình đang lạc lối…

Chúc mừng năm mới/ Chúc mừng năm mới/ Cầu cho mọi người bóng dáng xa xôi/ Một thế giới nơi láng giềng đều là bè bạn/ Chúc mừng năm mới/ Chúc mừng năm mới/ Cầu cho mọi người hy vọng và ước mơ/ Để tìm kiếm, hay nếu không, em và anh/ Chúng mình cũng có thể ngả mình và chết… "

Đoạn tiếp sau còn buồn bã hơn:

"Bây giờ em cảm thấy/ Rằng mọi giấc mơ ta từng có ngày nào/ Đều đã chết/ Chẳng còn gì ngoài xác hoa giấy trên sàn/ Một thập niên vừa chấm dứt/ Nào ai biết một thập niên tới đây/ Những điều gì sẽ đến/ Điều gì đang đợi chúng ta/ Vào cuối năm tám mươi chín…"

Điều gì diễn ra vào năm 1989? Bây giờ thì chúng ta đều đã biết: sự sụp đổ dây chuyền của các nước XHCN Đông Âu. Năm 1989 là một cái mốc quan trọng đến mức ta có thể nói đó chính là sự kết thúc sớm của thế kỷ XX. Từ đó đến nay, thế giới đã thay đổi đến mức không ai có thể tưởng tượng được. Trên thực tế, chúng ta đang sống trong một thế giới khác. Tốt hơn hay xấu hơn, điều đó không dễ trả lời. Nhưng có một điều chắc chắn: bóng dáng của “Một thế giới nơi láng giềng đều là bè bạn” vẫn còn xa xôi, và những lời chúc của ABBA trong Happy New Year vẫn là những lời chúc của tương lai.

Nỗi lo âu vẫn còn đó, chiến tranh vẫn lan tràn, thù hận vẫn dai dẳng, môi trường vẫn tiếp tục bị tàn phá, và sự phát triển của công nghệ dường như càng làm cho những mối hiểm nguy tăng thêm. Nhân loại, hơn bao giờ hết, cần phải suy nghĩ và hành động để bảo vệ và cải thiện cuộc sống của chính mình.

Nhưng đó là điều quá lớn. Bây giờ đã đến lúc phải nói với nhau và hát cùng với ABBA:

"Chúc mừng năm mới/ Chúc mừng năm mới/ Cầu cho mọi người bóng dáng xa xôi/ Một thế giới nơi láng giềng đều là bè bạn/ Chúc mừng năm mới/ Chúc mừng năm mới/ Cầu cho mọi người hy vọng và ước mơ/ Để tìm kiếm, hay nếu không, em và anh/ Chúng mình cũng có thể ngả mình và chết… "

-- NGÔ TỰ LẬP

No more champagne
And the fireworks are through
Here we are, me and you
Feeling lost and feeling blue
Its the end of the party
And the morning seems so grey
So unlike yesterday
Nows the time for us to say...

Happy new year
Happy new year
May we all have a vision now and then
Of a world where every neighbour is a friend
Happy new year
Happy new year
May we all have our hopes, our will to try
If we dont we might as well lay down and die
You and i

Sometimes I see
How the brave new world arrives
And I see how it thrives
In the ashes of our lives
Oh yes, man is a fool
And he thinks hell be okay
Dragging on, feet of clay
Never knowing hes astray
Keeps on going anyway...

Happy new year
Happy new year
May we all have a vision now and then
Of a world where every neighbour is a friend
Happy new year
Happy new year
May we all have our hopes, our will to try
If we dont we might as well lay down and die
You and i

Seems to me now
That the dreams we had before
Are all dead, nothing more
Than confetti on the floor
Its the end of a decade
In another ten years time
Who can say what well find
What lies waiting down the line
In the end of eighty-nine...

Happy new year
Happy new year
May we all have a vision now and then
Of a world where every neighbour is a friend
Happy new year
Happy new year
May we all have our hopes, our will to try
If we dont we might as well lay down and die

You and i