Sùng bái cá nhân - vinh danh cá nhân hay Vinh danh ý tưởng

Khi nhắc đến những đóng góp của thời đổi mới chúng ta thường nhắc đến những nhân vật đi tiên phong. Đó là điều rất đáng làm. Tuy nhiên, ta phải hiểu rằng ở xứ ta vốn mang đậm truyền thống sùng bái. Thời phong kiến không cách xa đây lắm việc sùng bái, tôn kính vua, chúa, quan lại là quá đậm đặc và nặng nề. Sau đó nữa, mặc dù cuộc cách mạng đã đem lại rất nhiều đổi thay trong đời sống kinh tế- xã hội – chính trị, nhưng sự sùng bái, tôn kính vẫn còn rất đậm trong đời sống chính trị, xã hội Việt Nam. Nói đến điều này để chúng ta chú ý hơn khi nhắc đến công lao cá nhân nên tránh đi theo lối mòn sùng bái, tôn kính. Khi nhắc lại những công lao cũ của ai đó, sẽ có ích hơn nếu ta nhấn vào sự sáng tạo, đổi mới, đi tiên phong, và người đó là người có công thực hiện. Bởi vì với xã hội, và với bản thân người đó, ý tưởng, sự sáng tạo, và đổi mới là điều quan trọng hơn bản thân họ.

Ở các nước phát triển, văn minh, họ cũng luôn nhắc đến công lao của những thế hệ đi trước. Những người đi tiên phong. Nhưng việc ghi nhớ này không nhằm tôn sùng, mà nhằm vinh danh những ý tưởng sáng tạo, và khai phóng. Việc nhắc đến con người chỉ là nhằm tôn vinh ý tưởng, tôn vinh sự sáng tạo, chứ không nhằm tôn vinh cá nhân. Nhắc đến cá nhân chỉ như là copyright, là bản quyền thôi. Điểm khác biệt này là điều quan trọng. Khi không nhắm vào cá nhân con người đó mà nhắm vào ý tưởng, và sự sáng tạo của họ thì cũng có nghĩa là xã hội đề cao sự sáng tạo, sự phát triển. Nó giúp khuyến khích ý tưởng, đi tiên phong. Nó khuyến khích thế hệ tiếp theo tiếp tục sáng tạo. Và đó là sự phát triển xã hội. Vì suy cho cùng sáng tạo mới đem lại sự phát triển cho xã hội. Còn cứ ngồi ca ngợi 1 nhân vật cũ thì … không phải là một giải pháp đem lại sự phát triển, và tiến bộ.

HN 19/8/2015